فلوروسکوپی چیست؟

فلوروسکوپی مطالعه ای از ساختار اعضای متحرک بدن به وسیله اشعه ایکس بوده که نتیجه آن یک فیلم از تصاویر زنده است که اشعه ایکس از قسمت های مختلف بدن جهت بررسی عملکرد این اعضا با عبوراز قسمت های مختلف، پردازش و به مانیتور انتقال می یابد و در نتیجه آن می توان حرکت اعضای بدن را به جزئیات مشاهده کرد. فلوروسکوپی به عنوان یک ابزار تصویربرداری قادر است تا سیستم عملکردی اعضای مختلف بدن از جمله سیستم اسکلت بدن، دستگاه گوارش، ادرار، تنفس و سیستم تناسلی را بررسی نماید.

این دستگاه قادر است که قسمت های مختلف و خاص بدن از جمله استخوان ها، ماهیچه ها و مفاصل و همچنین ارگان هایی نظیر ریه، کلیه، قلب و سایر اجزار را ارزیابی نماید. این روش تصویر برداری پزشکی نقش ارزنده‌ای در پیشگیری از مشکلات سلامتی و تشخیص بیماری‌ها دارند. فلوروسکوپی مزایای زیادی نسبت به روش‌های جراحی تهاجمی دارد؛ زیرا به یک برش کوچک نیاز داشته و خطر عفونت و زمان بهبودی را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.

تفاوت رادیوگرافی و فلوروسکوپی

از بین روش‌های مختلف تصویربرداری، دو روش رادیوگرافی و فلوروسکوپی شباهت بسیار زیادی به هم دارند؛ چرا که در هر دو روش، از اشعه ایکس برای گرفتن تصویر از ارگان‌های داخلی بدن استفاده می‌شود. مهمترین تفاوت این دو در این است که رادیوگرافی، تصاویر ایستا از داخل بدن تهیه کرده در حالی که فلوروسکوپی، تصاویر متحرک می‌گیرد. در واقع، خروجی رادیوگرافی یک عکس سیاه و سفید و خروجی فلوروسکوپی یک انیمیشن سیاه و سفید است.

کاربردهای فلوروسکوپی

فلوروسکوپی به عنوان یک ابزار تصویربرداری قادر است تا سیستم عملکردی اعضای مختلف بدن از جمله سیستم اسکلت بدن، دستگاه گوارش، ادرار، تنفس و سیستم تناسلی را بررسی نماید. این دستگاه قادر است که قسمت های مختلف و خاص بدن، از جمله استخوان ها، ماهیچه ها و مفاصل و همچنین ارگان هایی نظیر ریه، کلیه، قلب و سایر اجزا را ارزیابی نماید. از کاربردهای فلوروسکوپی می توان موارد ذیل را نام برد :

1. قرار داردن کاتتر (catheter) داخل ورید (IV) و شریان ها : هدایت کردن حرکت کاتتر در سیستم ادراری، مجاری صفراوری یا رگ های خونی
2. باریم اشعه ایکس و باریم انما : ماده کنتراست به نام باریوم توسط بیمار بلعیده می شود تا در طی تصویربرداری x-ray دستگاه گوارش از سایر اعضا متمایز گردد. در نتیجه، شکل روده، محل قرار گیری و حرکات آن به دقت مورد ارزیابی قرار می گیرد. این روش در تشخیص تومور نیز کاربرد دارد.
3. آنژیوگرافی : مشاهده رگ های خونی بدن و ارگان های بدن
4. جراحی های ارتوپدی: مجموعه ای از تصاویر پشت سر هم در رادیوگرافی، تصاویر فلوروسکوپی را ایجاد می کند. کاربرد اصلی رادیوگرافی، تصویر برداری از استخوان ها است. در نتیجه استفاده از فلوروسکوپی در جراحی های ارتوپدی جایگاه ویژه ای دارد. در جراحی هایی که نیاز است که شکستگی استخوان و تغییرات آنها همزمان مشاهده گردد، از فلوروسکوپی استفاده می شود.
5. کاتترازیسیون قلب : استفاده از فلوروسکوپی جهت دیدن جریان خون در داخل عروق کرنوی و تشخیص نقاط مسدود شده عروق کرونر

مزایای فلوروسکوپی

• در برخی از مواقع ممکن است پزشک بخواهد با کاتتر وارد قسمتی از بدن شود که دچار مشکل شده است. این تصویربرداری می تواند به پزشک کمک نماید تا مسیر کاتتر را به طور دقیق بررسی نماید. معمولاً از این روش برای ورود کاتتر به مجاری صفراوی، سیستم ادراری و همچنین عروق خونی استفاده می شود.
• در صورتی که تصویربرداری از دستگاه گوارش تهیه شود، پزشک ممکن است از شما بخواهد تا باریم مصرف نمایید. این مایع (باریم) به پزشک کمک می نماید تا با جزئیات حرکت باریم را در دستگاه گوارش شما مشاهده نماید.
• استفاده از این عکس برداری به پزشک کمک می نماید تا استنت را در رگ خونی ردیابی نماید.
• در صورت نیاز به تعویض و یا ترمیم مفاصل این تصویربرداری کمک می نماید تا پزشک شکستگی و آسیب دیدگی مفصل را به خوبی تشخیص دهد.
• این عکس برداری می تواند یک روش تکمیل کننده آنژیوگرافی در روند جراحی باشد.

انواع فلوروسکوپی

فلوروسکوپی روده

این روش برای بررسی روده کوچک مورد استفاده قرار می گیرد. این روش همچنین برای تشخیص بیماری روده، پولیپ، انسداد و سرطان مورد استفاده قرار می گیرد.

فلوروسکوپی بلع

پزشک با استفاده از این روش نحوه عملکرد بافت ها و اعضای بدن را مورد بررسی قرار می دهد. فلوروسکوپی بلع ممکن است با استفاده از آزمایش بلع باریم استفاده شود.

فلوروسکوپی رحم

فلوروسکوپی رحم معاینه اشعه ایکس از رحم و لوله های رحمی است. پزشک با استفاده از فلوروسکوپی رحم به تشخیص و درمان بیماری های رحمی می پردازد.

فلوروسکوپی مری

با فلوروسکوپی مری پزشک می تواند اعضای داخلی در حال حرکت را مشاهده کند. در این روش رادیولوژیست آناتومی و عملکرد مری، معده و اثنی عشر را ارزیابی می کند.

فلوروسکوپی قلب

فلوروسکوپی قلب به پزشک این امکان را می دهد که جریان خون را از طریق عروق کرونر مشاهده کند و وجود انسداد شریانی بررسی کند.

فلوروسکوپی دریچه قلب

این روش برای مشخص کردن عناصر رادیو مات دریچه قلب مصنوعی مورد استفاده قرار می گیرد و یکی از بهترین روش ها برای اعتبار سنجی و تشخیص اختلالات حرکتی و ساختاری دریچه قلب است.

نحوه انجام فلوروسکوپی

فلوروسکوپی ممکن است به صورت سرپایی یا به عنوان بخشی از معاینات شما در بیمارستان انجام شود. بسته به شرایط شما و اقدامات پزشک ممکن است روش های انجام فلوروسکوپی متفاوت باشد؛ اما به طور کلی، فلوروسکوپی این روند را دنبال می کند:

1. از شما خواسته می شود هرگونه لباس یا جواهراتی را که ممکن است در فرایند فلوروسکوپی اختلال ایجاد کند را در بیاورید.
2. اگر از شما خواسته شود که لباستان را در بیاورید، لباس مخصوص به شما داده خواهد شد.
3. بسته به نوع روشی که انجام می شود، ممکن است ماده حاجب از طریق بلع، انما یا IV در دست یا بازو استفاده شود.
4. شما روی میز تصویربرداری قرار خواهید گرفت. بسته به نوع عمل، ممکن است از شما خواسته شود که در حین انجام فلوروسکوپی، موقعیت های مختلفی بگیرید، قسمت خاصی از بدن را حرکت دهید یا نفس خودتان را حبس کنید.
5. برای روش هایی که نیاز به قرار دادن کاتتر دارند، مانند کاتتریزاسیون قلب یا قرارگیری کاتتر در یک مفصل یا قسمت دیگر بدن، ممکن است از یک IV دیگر در کشاله ران، آرنج یا محل دیگر استفاده شود.
6. پس از اتمام مراحل، IV برداشته خواهد شد.

آمادگی برای انجام فلوروسکوپی

1. موارد احتیاط: اگر باردار هستید یا فکر می کنید باردار هستید، لطفاً با پزشک خود مشورت کنید.
2. لباس: ممکن است از شما خواسته شود که لباس بیمار را تغییر دهید و از لباسی که برای شما فراهم شده استفاده کنید. تمام جواهرات و اشیاء با ارزش را در خانه قرار دهید.
3. خوردن / نوشیدن: براساس معاینه ای که برای شما برنامه ریزی شده است ، دستورالعمل های خاص ارائه خواهد شد.
4. آلرژی: در صورت حساسیت یا آلرژی به داروها، رنگهای کنتراست یا ید به رادیولوژیست یا متخصص اطلاع دهید.

عوارض فلوروسکوپی

• بهتر است سابقه قرار گرفتن در معرض تابش پرتوهای قبلی مانند اسکن های قبلی و انواع دیگر اشعه ایکس را با پزشک خود در میان بگذارید.
• انجام این تصویربرداری در بارداری موجب نقایص مادرزادی در جنین می شود.
• اگر از باریم در این تصویربرداری استفاده شود، می تواند منجر به واکنش های آلرژیک شود.
• در صورتی که بیماران دچار مشکلات کلیوی باشند، این تصویربرداری به آنها توصیه نمی شود.
• اشعه مورد استفاده در این تصویربرداری خطر ابتلا به سرطان را افزایش می دهد.
• اشعه ایکس می تواند باعث ریزش مو و قرمزی حاد پوست شود.

هزینه فلوروسکوپی

هزینه فلوروسکوپی، بسته به نوع آن و شرایط بیمار، در هر فردی متفاوت می باشد.