رحم هتروژن چیست و چه علت و علائمی دارد؟

سونوگرافی رحم یکی از شیوه‌های تصویربرداری است که امروزه کاربرد گسترده‌ای در تشخیص بیماری‌های مختلف به ویژه بیماری‌های زنان به دست آورده است. در این شیوه تصویربرداری از امواج صوتی اولتراسوند برای دیدن احشاء داخلی بدن استفاده می‌شود. هتروژن به معنی دیدن بافتی متفاوت در سونوگرافی است که این نواحی ممکن است روشن‌ تر دیده شوند. توده‌های هتروژن در سونوگرافی رحم توده‌هایی هستند که هر دو توده‌های هیپواکو و هایپواکو را در خود دارند و به اصطلاح به‌ صورت کاملاً غیر یکنواخت به نظر می‌آیند. این توده‌ها در رحم معمولاً میوم یا لیومیوم نامیده می‌شوند و اکثراً خوش خیم هستند.

از شایع ترین انواع خوش خیم آن رحم میوماتوز و آدنومیوزیس رحمی است رحم‌های هتروژن معمولاً نرمال هستند و مشکلی را برای شخص ایجاد نمی‌کنند؛ اما در بعضی موارد می‌توانند خونریزی‌های سنگین ماهیانه، دردناک و نازایی را به همراه بیاورند. این توده‌های خوش‌ خیم اغلب به درمان دارویی پاسخ می‌دهند و نیازی به جراحی ندارند. در مواردی هم ممکن است علامتی برای فرد ایجاد نکنند و تنها به صورت یک یافته اتفاقی در سونوگرافی دیده شوند. با این حال درمواردی رحم هتروژن می‌تواند علامتی از یک یافته خطرناک بوده و نیاز به بررسی‌های بیشتر داشته باشد.

علل رحم هتروژن

علت‌ دقیق نتیجه رحم هتروژن مشخص نیست؛ اما تحقیقات نشان‌ داده‌اند که رخ دادن دلایل زیر در آن نقش دارند:

• هورمون‌ها

هورمون‌های زنانه از جمله پروژسترون و استر‌وژن در طول هر ماه باعث ضخیم‌ شدن دیواره رحم و‌ جمع شدن خون در آن می‌شوند و بدن زنان را برای بارداری احتمالی آماده می‌کنند. تحقیقات نشان‌ داده‌اند که این هورمون‌ها علاوه بر ضخیم شدن دیواره رحم، در رشد توده‌های فیبروزی نیز مؤثر هستند. میوم‌ها گیرنده‌های هورمون‌های زنانه فراوانی در سطح خود دارند و علت تأثیرگذاری بالای هورمون‌ها بر آ‌نها نیز همین است.

• ماتریس خارج سلولی (ECM)

ماتریس خارج سلولی موادی هستند که سلول‌های بافت‌ها را مانند سیمان کنار هم نگه می‌دارند. به دلایلی نامشخص این مواد در فیبروم‌ها افزایش پیدا می‌کنند و همچنین فاکتورهای رشد را نیز در خود ذخیره می‌کنند.

• تغییرات ژنتیکی

گاهی در سلول‌های پارانشیمی تغییرات ژنتیکی تحت جهش یا دیگر عوامل تغییر پیدا می‌کنند و باعث ایجاد میوما می‌شوند.

• دیگر عوامل

فیبروم‌های رحمی تحت تأثیر عوامل محیطی یا ژنتیکی از تقسیم و تکثیر سلول‌های بنیادی موجود در رحم تشکیل می‌شوند. عوامل شناخته شده‌ دیگری علاوه بر موارد ذکر شده می‌توانند تشکیل این تومورها را تحریک کنند که عبارت هستند از:

• شروع قاعدگی در سنین پایین
• چاقی
• کمبود ویتامین
• رژیم غذایی غنی از گوشت قرمز و فقیر از سبزیجات برگی، میوه و لبنیات
• نوشیدن مشروبات الکلی از جمله آبجو

علائم رحم هتروژن

معمولاً این عارضه علامتی به همراه ندارد. در صورتی که توده‌های فیبروز رشد کنند یا تعدادشان زیاد شود، می‌توانند علائمی داشته باشند مانند:

1. طولانی شدن دوره قاعدگی تا بیش از یک هفته
2. فشار یا درد در ناحیه لگن
3. خونریزی شدید قاعدگی
4. تکرر ادرار
5. مشکل در تخلیه مثانه
6. یبوست
7. کمردرد یا پا درد
8. زمان مراجعه به پزشک
9. فیبروم‌های رحمی عارضه‌ای خطرناک نیستند؛ اما در مواردی ممکن است ناراحتی‌هایی ایجاد کنند. از مهمترین عوارض آنها می‌توان کم خونی شدید و کمبود گلبول قرمز، خونریزی‌های شدید هنگام پریود ماهانه و مشکلات مشابه را نام برد. در صورت مشاهده موارد زیر سریعاً به پزشک مراجعه کنید.
10. درد مستمر در ناحیه لگن
11. دوره های قاعدگی بسیار سنگین، طولانی و دردناک
12. لکه بینی یا خونریزی بین دوره ها
13. مشکل در تخلیه مثانه

آمادگی برای سونوگرافی رحم

• در صورت انجام سونوگرافی شکمی ، لازم است مثانه شما پر باشد. زمانی که مثانه کاملاً پر باشد، باعث می شود که اندام شما در تصویر واضح تر دیده شود.
• برای سونوگرافی از طریق واژن، باید مثانه خود را درست قبل از آزمایش خالی کنید.

نحوه انجام سونوگرافی رحم

سونوگرافی رحم با استفاده از دو روش انجام می‌شود. نوع روند سونوگرافی انجام شده به دلیل تجویز سونوگرافی ، وابسته است. جهت فراهم آوردن اطلاعات مورد نیاز برای تشخیص یا درمان، تنها یک روش یا هر دو روش، مورد نیاز می‌باشد.

سونوگرافی ابدومینال

ماده‌ای ژل ‌مانند روی شکم شما زده می‌شود. مبدل یا پروب به پوست شما فشار داده می‌شود و در اطراف ناحیه مورد بررسی حرکت می‌کند. تصاویر ساختارها روی صفحه کامپیوتر نشان داده می‌شوند. این تصاویر برای استفاده پزشک با استفاده از ابزار مختلف ثبت می‌شود.

سونوگرافی واژینال

سونوگرافی واژن از طریق واژن با مثانه خالی انجام می‌شود. از یک مبدل واژینال که بلند و باریک است و پوششی از جنس پلاستیک یا لاتکس دارد استفاده می‌شود. مبدل وارد واژن شما می‌شود که ممکن است این کار کمی ناراحت کننده باشد. تصاویر ساختارها روی صفحه کامپیوتر نشان داده می‌شوند. این تصاویر برای استفاده پزشک با استفاده از ابزار مختلف ثبت می‌شود. پس از اتمام مراحل، مبدل برداشته خواهد شد.

تشخیص رحم هتروژن در سونوگرافی

• این توده‌ها در تصویر سونوگرافی نشانه‌هایی دارند که چند مورد از آنها را نام می‌بریم.
• توده‌هایی که به صورت پراکنده و نامنظم رشد کرده‌اند.
• ممکن است تحت شرایطی سایز اندام تغییر کند.
• رشته‌هایی که به شکل شاخه شاخه (ستاره‌ای شکل) پراکنده هستند.
• این توده‌ها رشد سریعی دارند و حاوی رنگ‌های خونی هستند.
• مرز بین سلول‌های خود بافت و توده به صورت سایه و هاله است و مرز مشخصی ندارد.

عوارض سونوگرافی رحم

در طی استفاده از مبدل سونوگرافی به پوست در هنگام سونوگرافی از طریق شکم، هیچ اشعه ای استفاده نمی شود و به طور کلی هیچگونه ناراحتی وجود ندارد. ممکن است با قرار دادن مبدل ترانس واژینال در واژن، احساس ناراحتی جزئی داشته باشید. سونوگرافی از طریق واژینال نیاز به پوشاندن مبدل سونوگرافی در یک غلاف پلاستیکی یا لاتکس دارد که ممکن است در بیماران با آلرژی به لاتکس، واکنش ایجاد کند.

• بررسی بیماری های زنان با سونوگرافی
  تاریخ انتشار : 1401-03-30تاریخ بروز رسانی : 1403-07-07


• هیستروسونوگرافی چیست و چگونه انجام میشود؟
  تاریخ انتشار : 1401-04-11تاریخ بروز رسانی : 1403-07-15


• بررسی ضخامت آندومتر با سونوگرافی ترانس واژینال
  تاریخ انتشار : 1401-09-21تاریخ بروز رسانی : 1403-05-21