آمنیوسنتز Amniocentesis چیست؟

آمنیوسنتز Amniocentesis، یکی از آزمایش‌‏های تشخیصی قبل از تولد است که پزشک با استفاده از نمونه‌برداری مایع آمنیوتیک شما و آزمایش آن می‌تواند اختلالات و ناهنجاری‌های کروموزمی‌ای که ممکن است منجر به مشکلاتی در کودک شود مانند سندرم داون را پیش از تولد تشخیص دهد.

جنین داخل کیسه‌ای قرار گرفته است که کیسه آمنیون نامیده می‌شود. داخل این کیسه از مایع آمنیون پر شده است و جنین در آن شناور است. مایع آمنیون به عنوان ضربه‌گیر عمل می‌کند و از چسبیدن جنین به دیواره رحم جلوگیری کرده و حرکات جنین را امکان‌پذیر می‌کند. این مایع حاوی سلول‌های مرده، زنده و ماده وراثتی جنین است. آمنیوسنتز به نمونه برداری از مایع آمنیون گفته می‌شود که تشخیص برخی از بیماری‌های جنینی را قبل از تولد امکان‌پذیر می‌کند.

آمنیوسنتز یکی از رایج‌ترین روش‌های تهاجمی تشخیص پیش از تولد در سه‌ماهه‌ی دوم بارداری است. آمنیوسنتز برای همه مادران باردار توصیه نمی‌شود بلکه تنها در مادرانی انجام می‌گیرد که سن آنان بالای ۳۵ سال باشد یا در بررسی غربالگری سندرم داون یا شیوه‌های دیگر غربالگری در زمره بارداری‌های پر خطر طبقه‌بندی شده باشند. آمنیوسنتز علاوه بر بررسی از نظر سندرم داون و اختلالات کروموزومی و عفونت در جنین، به منظور تعیین وضعیت جنین از نظر ابتلا به سایر بیماری‌های ژنتیکی نیز کاربرد دارد.

نحوه انجام آزمایش آمینوسنتز

• آمنیوسنتز ممکن است به صورت سرپایی یا بستری در بیمارستان انجام شود. روش‌ها ممکن است بسته به شرایط فرد و روش پزشک متفاوت باشد.
• به طور کلی، آمنیوسنتز به دنبال این فرآیندها است:
• از شما خواسته خواهد شد بسته به شرایط، لباس خود را در بیاورید.
• از شما خواسته خواهد شد که در صندلی معاینه دراز بکشید و دست‌های خود را پشت سرتان قرار دهید.
• علائم حیاتی (فشار خون، ضربان قلب و میزان تنفس) بررسی خواهد شد.
• اولتراسوند برای بررسی ضربان قلب جنین، موقعیت جفت، جنین و بند ناف و موقعیت مایع آمنیوتیک انجام خواهد شد.
• شکم شما با مواد ضد عفونی کننده پاک می‌شود.
• اگر بیهوشی موضعی به کار رود، ممکن است کمی احساس سوزش سوزن را احساس کنید.
• سونوگرافی برای کمک به ورود سوزن بلند، نازک و باریک از طریق شکم، به رحم و کیسه آمنیوتیک کمک می‌کند. ممکن است کمی احساس درد در ناحیه رحم هنگام ورود سوزن به رحم حس شود.
• پزشک، مقدار کمی مایع آمنیوتیک را با یک سرنگ اخذ می‌کند. مقدار مایع بستگی به نوع آزمایشی است که انجام می‌شود.
• مایع در یک ظرف مخصوص محافظت شده در برابر نور قرار می‌گیرد.
• سوزن برداشته خواهد شد.
• چسب بر روی محل سوزن قرار می‌گیرد.
• ضربان قلب جنین و نشانه‌های حیاتی شما دوباره ارزیابی خواهند شد.
• اگر Rh منفی باشید، ممکن است به تزریق Rhogam نیاز داشته باشید.
• مایع آمنیوتیک برای آزمایش به آزمایشگاه ارسال می‌شود.

زمان انجام آزمایش آمنیوسنتز

زمان انجام این آزمایش موقعی است که در طی آزمایش‌های غربالگری یا انجام سونوگرافی جنین، شک به بیماری یا سندرم خاصی باشد و یا والدین، ناقل یک بیماری شناخته شده با ژن مشخص باشند و قصد بررسی جنین از لحاظ ابتلا به آن بیماری باشد که اواخر هفته پانزده یا اوایل هفته شانزدهم بارداری انجام می‌شود.

دلایل انجام آزمایش آمنیوسنتز

متداول‌ترین دلیل انجام آزمایش آمنیوسنتز، تشخیص زودهنگام ناهنجاری‌های کروموزومی و نقص‌های مادرزادی در جنین است. در این روش پزشک با استفاده از نمونه‌ی مایع آمنیوتیک شما می‌تواند تصویری از کروموزوم‌های جنین در حال رشد به دست آورد و با استفاده از آن مطمئن شود که جنین شما ناهنجاری کروموزومی مشخصی نداشته باشد. اطلاعاتی که پزشک از این روش به دست می‌آورد همانند آزمایش نمونه‌برداری از پرزهای جفتی یا CVS است. آزمایش آمنیوسنتز برای تشخیص اختلالات کروموزومی زیر به کار می‌رود:

• تشخیص تقریباً تمام اختلالات کروموزومی از جمله سندرم داون، تریزومی ۱۳، تریزومی ۱۸ و اختلالات کروموزومی جنسیتی مانند سندرم ترنر؛ Turner Syndrome. این آزمایش می‌تواند چنین اختلالاتی را تشخیص دهد؛ اما نمی‌تواند شدت آنها را ارزیابی کند.
• تشخیص نقص‌های لوله‌ی عصبی مانند اسپینا بیفیدا؛ Spina bifida و آنانسفالی؛ Anencephaly که با اندازه‌گیری میزان پروتئینی به نام آلفا فیتوپروتئین؛ AFP، در مایع آمنیوتیک انجام می‌شود.
• با این حال آمنیوسنتز نمی‌تواند سایر نقص‏‌های ساختاری هنگام تولد مانند ناهنجاری‏‌های قلب، شکاف لب یا کام را تشخیص دهد. نقص‌های ساختاری معمولاً در سه ‌ماهه دوم و به وسیله‌ی سونوگرافی آنومالی تشخیص داده می‌شود. علاوه بر موارد فوق، ممکن است پزشک به دلایل دیگری این آزمایش را به شما توصیه کند. چند دلیل دیگر برای انجام آزمایش آمنیوسنتز عبارتند از:
• برای تشخیص یا رد عفونت داخل رحمی مادر این روش توصیه می‌شود.
• برای کنترل سلامت جنین در صورت وجود حساسیت خونی و به خصوص حساسیت Rh. این مشکل به دلیل تفاوت گروه خونی یا Rh مادر و جنین به وجود می‌آید که امروزه عموماً از سونوگرافی داپلر برای کنترل آن استفاده می‌شود.
• ارزیابی رشد ریه‌های کودک در زمانی که به دلایل پزشکی باید زایمان زودرس انجام شود.

آمادگی قبل از انجام آزمایش آمنیوسنتز

1) پرهیز از مصرف داروهایی مانند هپارین، آسپرین و وارفارین یک هفته قبل از نمونه‌برداری

2) داشتن همراه در روز انجام نمونه‌گیری

3) بعد از صرف صبحانه و با مثانه پر برای انجام آزمایش مراجعه شود.

4) مشخص بودن گروه خونی خانم باردار. در صورتی که مادرRh منفی باشد باید آمپول روگام تزریق گردد.

5) در صورت حساسیت به ماده بی حسی و سایر داروها حتماً به پزشک اطلاع داده شود.

عوارض آزمایش آمینوسنتز

• آمنیوسنتز یک روش تشخیصی بسیار دقیق است که انجام آن بسیار دقیق و تشخیص آن صد در صد خواهد بود.
• به دلیل آنکه پزشک از طریق یک سوزن وارد محوطه جنین می‌شود، ممکن است گاهی از طریق ناحیه‌ای که سوزن وارد جنین می‌شود عفونت به جنین منتقل شود یا حتی در مواردی سبب کم شدن حجم مایع آمینوتیک شود. همچنین به دلیل استرسی که مادر خواهد داشت، گاهی احتمال سقط جنین و یا لکه بینی وجود دارد. حتی گاهی اوقات در صورتی که این آزمایش با دقت و ماهرانه انجام نشود می‌تواند سبب آسیب به اندام‌های جنین شود، یا به بندناف برخورد کند و عوارض جنینی ایجاد نمایید.
• در نهایت بگوییم با وجود اینکه آزمایش آمنیوسنتز یک روش تشخیصی بسیار دقیق است؛ اما احتمال وجود خطرات احتمالی و ریسک سقطی تا حدود چند درصد کم وجود خواهد داشت. به همین خاطر در ابتدای امر ترجیح داده می‌شود از روش‌های کم تهاجمی استفاده شود تا در صورتی که اگر در سلامت بیمار همچنان شک‌های وجود داشت در نهایت پس از مطلع ساختن بیمار از وجود خطرات احتمالی و ریسک خطر سقط در نهایت آزمایش آمنیوسنتز انجام شود.

• اهمیت اسکن آنومالی در زنان باردار
  تاریخ انتشار : 1395-11-30تاریخ بروز رسانی : 1399-12-14


• شنیدن صدای قلب جنین در چند هفتگی است؟
  تاریخ انتشار : 1395-10-08تاریخ بروز رسانی : 1399-12-14


• آمنیوسنتز در بارداری
  تاریخ انتشار : 1395-10-22تاریخ بروز رسانی : 1400-01-07


• علائم خطر در بارداری
  تاریخ انتشار : 1395-11-16تاریخ بروز رسانی : 1399-12-14


• آیا می توان در دوران جنینی سندروم داون را تشخیص داد؟
  تاریخ انتشار : 1400-06-08تاریخ بروز رسانی : 1400-06-09