مزایا و معایب سونوگرافی سه بعدی و چهار بعدی

سونوگرافی در بارداری به دلایل مختلفی انجام می‌شوند. به عبارتی اگر پزشک شما متوجه مشکلی در سونوگرافی قبلی یا تفسیر آزمایش خون شود، انجام سونوگرافی‌های بیشتر را توصیه می‌کند؛ بنابراین نمی‌توان تعداد دقیقی برای این سونوگرافی‌ها در طول دوره بارداری مشخص کرد. انواع سونوگرافی در بارداری با توجه به شرایط مادر و جنین تعیین می‌شود. یکی از سونوگرافی‌ها که در طول دوره بارداری انجام می‌شود، سونوگرافی سه‌ بعدی است که طی آن تصاویر واضح و باکیفیتی از جنین خود مشاهده می‌کنید.

بهترین زمان سونوگرافی سه‌بعدی تا حدود زیادی به علت انجام آن بستگی دارد. سونوگرافی سه‌بعدی برای تعیین جنسیت نیز صورت می‌گیرد و طی این اسکن می‌توانید از جنسیت دقیق جنین خود اطلاع یابید.

سونوگرافی سه‌ بعدی

تمام خانم‌های باردار مشتاق هستند تا هرچه سریع‌تر تصاویری واضح و باکیفیت‎تر از جنین خود را مشاهده کنند؛ اما باید دقت داشته باشید که هدف از انجام سونوگرافی سه‌ بعدی این نیست. انجام این سونوگرافی در زمان وجود هرگونه شک و تردیدی از سوی پزشک معالج تجویز می‌شود تا وضعیت جنین به‌صورت دقیق‌تری بررسی شود. در سونوگرافی سه‌بعدی امواج با زوایای مختلفی به بدن جنین تابانده می‌شود تا درنهایت تصویری باکیفیت از جنین بر روی مانیتور تشکیل شود.

برای گرفتن نتیجه‌ای مطلوب‎تر و همچنین کاهش عوارض احتمالی این اسکن‌ها حتماً باید سونوگرافی را نزدیک رادیولوژیست ماهر انجام دهید. نیازی به پر بودن مثانه قبل از انجام سونوگرافی سه‌بعدی نخواهد بود؛ اما برخی از پزشکان نوشیدن یک لیوان آبمیوه طبیعی نیم ساعت قبل از سونوگرافی سه‌بعدی را توصیه می‌کنند چراکه کمک می‌کند جنین در طی سونوگرافی هوشیارتر باشد.

مزایای سونوگرافی سه‌ بعدی

• تعیین جنسیت جنین
• مشخص شدن اختلالات ژنتیکی جنین
• بررسی اندام‌ های درونی و بیرونی
• مشاهده اختلالات احتمالی شبکه اعصاب و یا وجود فلج مغزی
• مشخص شدن نقص‌های مادرزادی در ستون فقرات جنین
• نمایان شدن اختلال‌های موجود در بافت‌های بدن جنین

معمولاً در صورت وجود مشکلات جدی پس از تفسیر سونوگرافی سه‌بعدی، برای ادامه بارداری و یا قطع آن تصمیم‌های لازم گرفته می‌شود. با توجه به اینکه امواج صوتی سونوگرافی برای جنین بی‌ خطر است اما بهتر است این سونوگرافی را حتماً با تجویز و توصیه پزشک خود انجام دهید و از انجام خودسرانه هرگونه سونوگرافی بدون تجویز پزشکتان خودداری کنید.

معایب سونوگرافی سه‌ بعدی

مشاهده جنین قبل از 17 هفته می‌تواند سبب اضطراب ناشی از شکل عجیب و احساس غیرواقعی بودن جنین در مادر شود. بزرگ‌ترین خطر بالقوه سونوگرافی 3 بعدی برای مادر باردار احساس کاذب عدم نیاز به سایر مراقبت‌ها است.

• خطر این امواج به مدت‌ زمان تابش امواج، شدت آن‌ها و بسامد امواج بستگی دارد.
• نقص دستگاه سونوگرافی 3 بعدی به مایع آمونیاكی دور جنین آسیب می‌زند.
• برای گرفتن تصویر مناسب حداكثر انرژی را به داخل بدن می‌فرستند و چنانچه prob این دستگاه به میزان كافی روی شكم مادر باردار نگه‌داشته شود، ازنظر تئوری حتی می‌تواند كیسه آب اطراف جنین را به جوش بیاورد.
• سونوگرافی 3 بعدی به دلیل اینكه بر یك نقطه به مدت طولانی انرژی وارد می‌كند گاهی می‌تواند موجب سوختگی‌هایی در بافت نرم جنین شود.
• در سونوگرافی 3 بعدی امواج به‌صورت «prod» برانگیخته وارد دستگاه می‌شود و دستگاه، این امواج را به تصویر تبدیل می‌كند. اگر فردی كه سونوگرافی 3 بعدی انجام می‌دهد مهارت كافی نداشته باشد پیرود بر روی یك نقطه از شكم قرارگرفته می‌شود و امواج به صورت صوت در یك نقطه جمع می‌شود و گرمایی كه از این امواج صوتی وارد می‌شود می‌تواند خطراتی ایجاد كند.
• در بیشتر موارد روش سونوگرافی 3 بعدی غیرضروری است و ضمن اتلاف وقت، هزینه مالی فراوانی را به بیماران تحمیل می‌كند.

نحوه انجام سونوگرافی سه‌ بعدی

به هنگام انجام سونوگرافی دوبعدی مثانه فرد باید پر باشد اما برای انجام سونوی سه‌بعدی نیازی به پر بودن مثانه نیست. همچنین به مادران توصیه می‌شود که نیم ساعت قبل از انجام سونوگرافی ۳ بعدی آبمیوه طبیعی و یا خوراکی‌های شیرین میل کنند؛ این اقدام منجر به حرکات بیشتر جنین شده و نتایج حاصل از سونوگرافی نیز دقیق‌تر خواهند بود.

بهترین زمان سونوگرافی سه‌ بعدی

طول دوره بارداری به سه دوره سه ماهه تقسیم‌بندی می‌شود و بهترین زمان انجام سونوگرافی سه‌بعدی معمولاً از هفته ۱۸ بارداری تا هفته ۲۲ است. این دوره بهترین زمان برای تشخیص ناهنجاری‌های موجود در جنین است. معمولاً پس از هفته ۲۲ نتیجه سونوگرافی ۳ بعدی به‌صورت دقیقی قابل‌تشخیص نخواهد بود؛ چراکه در این دوره سر جنین رشد بیشتری کرده و مانع از مشاهده دقیق دیگر اندام‌های او می‌شود. بنابراین سونوگرافی سه‌بعدی در هفته ۱۸ تا ۲۲ بهترین نتیجه ممکن را از انجام این اسکن در اختیار پزشکتان قرار می‌دهد. همچنین با توجه به حساسیت بالای جنین در سه‌ماهه اول، به‌هیچ‌عنوان نباید سونوگرافی سه‌بعدی انجام داد.

برای اطلاع از بهترین زمان برای انجام این سونوگرافی با پزشک خود مشورت کنید؛ چراکه مناسب‌ترین زمان برای انجام آن تا حدود زیادی به علت انجام این اسکن بستگی دارد.

تفاوت سونوگرافی سه‌ بعدی و چهاربعدی

در سونوگرافی سه‌ بعدی تصاویر علاوه بر طول و عرض، عمق نیز دارند. در سونوگرافی چهاربعدی حرکات جنین مثل باز و بسته کردن چشم‌ ها و دهان به‌ خوبی مشخص است و تصاویر به‌ صورت فیلم هستند و کیفیت بالاتری دارند.

سونوگرافی چهاربعدی

مشاهده اندام‌ های بدن نوزاد و گوش دادن به صدای ضربان قلب جنین در دوره بارداری بخصوص برای مادر بسیار حس خوشایند و زیبایی است؛ اما درگذشته به خاطر استفاده از سونوگرافی‌های بی‌کیفیت این امر زیاد هم خوش‌آیند نبود چون صدای قلب و تصویر بدن نوزاد بسیار بی‌کیفیت بود. امروزه با استفاده از سونوگرافی‌های سه و چهاربعدی این امر بسیار خوشایند و خوشحال‌ کننده برای خانواده است.

مزایای سونوگرافی چهاربعدی

سونوگرافی چهاربعدی نیز یکی از سونوگرافی‌های اختیاری است که در طول آن می‌توانید یک ویدئوی زنده از جنین خود را مشاهده کنید. در این سونوگرافی حرکات و آناتومی جنین به‌ طور کامل قابل‌ مشاهده است. لزوم انجام سونوگرافی چهار بعدی برای زمانی است که پزشک شما به وجود یک اختلال احتمالی در جنین شک داشته باشد که در سونوگرافی معمولی قابل‌ تشخیص نیست. در این صورت ممکن است برای اطمینان خاطر سونوگرافی چهاربعدی رحم را تجویز کند.

معایب سونوگرافی چهاربعدی

یکی از بزرگ‌ ترین عیب‌های سونوگرافی چهار بعدی این است که ممکن است این سونوگرافی برای مادر یا نوزاد ضررهای زیادی داشته باشد چون فرد باردار زمان بسیار بیشتری در معرض اشعه فراصوت قرار می‌گیرد و ممکن است مشکلاتی را به وجود بیاورد. البته این مشکل موقعی به وجود می‌آید که پزشک ناشی باشد یا از دستگاه‌های خوبی برخوردار نباشد اگر دستگاه‌ های سونوگرافی استاندارد و خوب باشند اتفاقی نمی‌افتد و مشکلی برای فرد باردار و نوزاد به وجود نمی‌آید.

نحوه انجام سونوگرافی چهاربعدی

سونولوژیست اول از فرد باردار می‌خواهد تا روی تخت دراز بکشد. سپس مایع ویژه سونوگرافی را روی شکم پخش می‌کند و پس‌ازاین کار مبدل سونوگرافی را به‌ صورت گرد و دایره‌ای روی شکم می‌چرخاند تا تصویر خوبی از جنین دریافت کند. سپس دستگاه تصاویر را در صفحه نمایشگر نمایان می‌کند.

بهترین زمان انجام سونوگرافی چهاربعدی

یکی از دلایل انجام این نوع سونوگرافی، مشاهده و تعیین جنسیت جنین است. سونوگرافی تعیین جنسیت معمولاً در هفته‌های ۱۸ تا ۲۲ بارداری و توسط سونوی آنومالی صورت می‌ گیرد؛ اما برخی از مادران ممکن است بر انجام سونوگرافی ۴ بعدی و دیدن حرکات جنین اصرار داشته باشند؛ بنابراین اگر می‌خواهید تنها متوجه جنسیت جنین شوید می‌توانید در هفته‌های ۱۹-۱۸ تا هفته ۲۴ بارداری از طریق اسکن‌ها مانند سونوی آنومالی متوجه جنسیت نوزاد خود شوید.

برخی از پزشکان هفته‌های ۲۷ تا ۳۲ بارداری را برای انجام سونوگرافی چهاربعدی توصیه می‌کنند درحالی‌که برخی دیگر معتقد هستند که بهترین زمان برای سونوگرافی چهاربعدی هفته ۲۶ تا ۳۰ بارداری است.

عوارض سونوگرافی چهاربعدی برای جنین

سونوگرافی چهاربعدی یکی از اسکن‌های اختیاری در طول دوره بارداری است و اجباری برای انجام آن توسط مادر نیست؛ مگر آنکه با توجه به تشخیص پزشک و به دلیل وجود اختلالی که در سونوگرافی دوبعدی تشخیص داده نمی‌شود ضروری شود.

اغلب پزشکان انجام این سونوگرافی را توصیه نمی‌کنند چراکه ممکن است منجر به آسیب رسیدن به حلزون شنوایی جنین شود. هرچند امواج دستگاه‌های سونوگرافی برای مادر و جنین کاملاً بی‌خطر است، اما تصور کاملاً بی‌ضرر بودن سونوگرافی چهاربعدی نیز غلط است. در صورت استفاده نادرست ممکن است خطرات جبران‌ناپذیری برای جنین به همراه داشته باشد. ازآنجایی‌که این دستگاه برای تهیه ویدئو از جنین انرژی زیادی استفاده می‌کند ممکن است مایع آمنیوتیک یا کیسه آب اطراف جنین بیش‌ازحد گرم شود. این موضوع می‌تواند اثرات جبران‌ناپذیری بر روی بافت‌های بدن جنین بگذارد.

• ارزیابی ان بی در جنین
  تاریخ انتشار : 1396-04-13تاریخ بروز رسانی : 1399-12-14


• سونوگرافی اورژانسی چیست؟
  تاریخ انتشار : 1400-08-14تاریخ بروز رسانی : 1403-06-11


• نقش سونوگرافی در بررسی نارسايی كليه
  تاریخ انتشار : 1401-02-19تاریخ بروز رسانی : 1403-05-30


• محدودیت رشد داخل رحمی (IUGR) چیست؟
  تاریخ انتشار : 1400-02-19تاریخ بروز رسانی : 1403-07-15


• افزایش واسکولاریته یعنی چه؟
  تاریخ انتشار : 1401-08-26تاریخ بروز رسانی : 1403-04-27